Baş Ağrısı Çeşitleri: Genel Bir Bakış
Baş ağrıları, tüm dünyada en sık görülen sağlık şikayetlerinden biridir. Uluslararası Baş Ağrısı Derneği'nin (IHS) sınıflandırmasına göre 150'den fazla baş ağrısı tipi tanımlanmıştır. Temel olarak iki ana kategoriye ayrılırlar:Birincil (Primer) Baş Ağrıları ve İkincil (Sekonder) Baş Ağrıları .
1. Birincil (Primer) Baş Ağrıları
Bu gruptaki baş ağrıları, altta yatan başka bir tıbbi durumun sonucu değildir. Kendi başlarına bir hastalık olarak kabul edilirler. En sık görülen baş ağrıları bu gruptadır.
- Migren: Genellikle zonklayıcı, orta veya şiddetli bir ağrıdır. Tek taraflı olabilir, bulantı, kusma, ışık ve sese hassasiyet eşlik edebilir. Auralı (görsel veya duyusal belirtilerle) veya aurasız olarak ikiye ayrılır. Ataklar halinde gelir ve saatlerce, bazen günlerce sürebilir.
- Gerilim Tipi Baş Ağrısı (GTBA): En yaygın görülen baş ağrısı türüdür. Başın çevresinde, sıkıştırıcı, baskı veya kemer tarzında hafif-orta şiddette bir ağrı karakteristiktir. Bulantı veya kusma eşlik etmez. Stres, yorgunluk, kötü duruş ve kas gerginliği ile tetiklenebilir.
- Küme Baş Ağrısı: Nadir görülen ancak şiddetli, delici veya yakıcı karakterde, genellikle göz çevresinde veya tek taraflı hissedilen bir ağrıdır. "Küme" dönemleri denilen, haftalar veya aylar süren atak grupları halinde gelir. Atak sırasında ağrının olduğu tarafta gözde kızarma, yaşarma, burun tıkanıklığı veya göz kapağında düşme görülebilir.
- Diğer Birincil Baş Ağrıları: Öksürük, egzersiz, cinsel aktivite gibi fiziksel eforla tetiklenen baş ağrıları veya uykuyla ilişkili hipnik baş ağrısı gibi daha nadir tipler de bu grupta yer alır.
2. İkincil (Sekonder) Baş Ağrıları
Bu baş ağrıları, altta yatan farklı bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkar. Nedeni teşhis ve tedavi edilmelidir. Çok çeşitli nedenleri olabilir.
- Sinüs Enfeksiyonlarına (Sinüzit) Bağlı Baş Ağrısı: Yüzde, alında, göz çevresinde dolgunluk ve basınç hissi ile birlikte görülür.
- Boyun (Servikojenik) Kaynaklı Baş Ağrısı: Boyun omurları, kasları veya eklemlerindeki bir problemden kaynaklanır. Ağrı genellikle boyundan başın arkasına ve bazen gözlere yayılır.
- İlaç Aşırı Kullanım Baş Ağrısı: Birincil baş ağrılarını tedavi etmek için ağrı kesicilerin sık ve düzenli kullanımı sonucu ortaya çıkan kronik bir baş ağrısı türüdür. Genellikle her gün veya gün aşırı görülür.
- Kafa Travması Sonrası Baş Ağrısı: Kafa veya boyuna alınan bir darbeden sonra gelişir.
- Beyin Damar Hastalıkları: Beyin kanaması (hemorajik inme), anevrizma, beyin damar tıkanıklığı (iskemik inme) veya damar duvarı iltihabı (vaskülit) gibi ciddi durumlar şiddetli baş ağrısına neden olabilir. Ani, "hayatımda yaşadığım en şiddetli baş ağrısı" olarak tanımlanan ağrılar acil tıbbi müdahale gerektirir.
- Beyin Tümörü: Beyin içindeki basınç artışına bağlı olarak, özellikle sabahları daha şiddetli, öksürükle artan baş ağrıları yapabilir. Beraberinde bulantı, kusma, nöbet veya nörolojik bulgular olabilir.
- Diğer Nedenler: Menenjit, glokom (göz tansiyonu), yüksek tansiyon, dehidratasyon (susuz kalma), diş problemleri, temporomandibular eklem (çene eklemi) bozuklukları ve hormonal değişiklikler de ikincil baş ağrısına yol açabilir.
Önemli Uyarılar:
- Ani ve çok şiddetli başlayan baş ağrısı ("gök gürültüsü baş ağrısı"),
- Baş ağrısına bilinç değişikliği, konuşma bozukluğu, güçsüzlük, nöbet, yüksek ateş veya boyun sertliğinin eşlik etmesi,
- Daha önce hiç yaşamadığınız türde bir ağrı,
- Baş ağrısı şiddetinin ve sıklığının giderek artması,
- 50 yaşından sonra yeni başlayan baş ağrıları,
- Kafa travması sonrası ortaya çıkan ağrılar acil tıbbi değerlendirme gerektirir.
Doğru tedavi için öncelikle baş ağrısının tipinin bir nöroloji uzmanı tarafından doğru teşhis edilmesi çok önemlidir. Kendi kendinize teşhis koymak ve uzun süre ağrı kesici kullanmak, altta yatan ciddi bir sorunu gözden kaçırmanıza veya ilaç aşırı kullanım baş ağrısı geliştirmenize neden olabilir.
|