Ense üstü baş ağrısı nedenleri nelerdir?

Ense kökenli baş ağrıları, günlük yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen ve altında çeşitli nedenler yatabilen yaygın bir sağlık sorunudur. Bu ağrılar, basit bir kas gerginliğinden, acil müdahale gerektiren ciddi tıbbi durumlara kadar geniş bir spektrumda ortaya çıkabilir. Ağrının karakteri, süresi ve eşlik eden diğer belirtiler, altta yatan nedeni anlamak için kritik ipuçları sağlar.

12 Aralık 2025

Ense Üstü Baş Ağrısı: Nedenleri ve Detaylı Açıklamalar


Ense üstü, yani boynun üst kısmından başlayıp başın arka tarafına yayılabilen ağrılar, oldukça yaygın bir şikayettir. Bu ağrıların altında yatan nedenler hafif kas gerginliğinden ciddi tıbbi durumlara kadar geniş bir yelpazede yer alabilir. Ağrının karakteri (zonklayıcı, batıcı, sürekli), şiddeti ve eşlik eden diğer belirtiler altta yatan nedene dair önemli ipuçları verir.

1. Kas-İskelet Sistemi ve Duruşla İlgili Nedenler

  • Boyun (Servikal) Duruş Bozukluğu ve Kas Gerilmesi: En sık görülen nedendir. Uzun süre bilgisayar/telefon kullanımı, kötü oturma pozisyonu, yanlış yastık seçimi boyun ve ense kaslarında aşırı gerilmeye ve yorgunluğa neden olur. Bu da ense kökenli baş ağrısına yol açar.
  • Servikojenik Baş Ağrısı: Boyun yapılarındaki (omurlar, eklemler, diskler) bir problemden kaynaklanan ve başın arka kısmında hissedilen ağrıdır. Boyun hareketiyle tetiklenir veya şiddetlenir.
  • Boyun Fıtığı (Servikal Disk Hernisi): Boyun omurları arasındaki disklerin yırtılarak sinirlere baskı yapması durumudur. Ensede şiddetli ağrı, bu ağrının başın arkasına, omuzlara ve kollara yayılması, uyuşma ve karıncalanma gibi belirtiler eşlik edebilir.
  • Boyun Kireçlenmesi (Servikal Spondiloz): Yaşlanma veya aşınmaya bağlı olarak boyun omurlarında ve disklerinde dejeneratif değişiklikler olmasıdır. Ense ve başın arka kısmında ağrı, tutukluk ve hareket kısıtlılığı yapar.

2. Gerilim Tipi Baş Ağrısı

Stres, anksiyete, yorgunluk ve uykusuzluk gibi faktörlerle tetiklenen en yaygın baş ağrısı türüdür. Genellikle başın çevresinde bir bant varmışçasına sıkıştırıcı, basınç hissi veren bir ağrı olarak tanımlanır. Ağrı sıklıkla ense ve boyundan başlayıp başın her iki yanına yayılır.

3. Migren

Migren ağrısı genellikle başın bir yarısında zonklayıcı olarak başlasa da, özellikle "baziler migren" veya "ense kaynaklı migren" olarak adlandırılan türlerde ağrı ense ve başın arka tarafından başlayabilir. Bulantı, kusma, ışık ve sese hassasiyet gibi belirtiler eşlik edebilir.

4. Oksipital Nevralji

Başın arka kısmını, ense bölgesini ve kulak arkalarını hissettiren "oksipital sinirlerin" sıkışması, irritasyonu veya iltihabı sonucu oluşur. Keskin, batıcı, elektrik çarpar gibi veya zonklayıcı şiddetli ağrı atakları karakteristiktir. Ağrı genellikle başın bir tarafındadır ve saçlı deride hassasiyet olabilir.

5. Travma ve Yaralanmalar

  • Whiplash (Kamçı Yaralanması): Özellikle trafik kazalarında boynun ani öne-arkaya hareketi ile boyun bağları, kasları ve eklemlerinde zedelenme olur. Ensede ve başın arkasında ağrı, tutukluk başlıca belirtileridir.
  • Boyun Burkulması veya Zorlanması: Spor yaralanmaları veya ani hareketler sonucu oluşabilir.

6. Diğer Önemli Tıbbi Nedenler

  • Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Özellikle ani ve ciddi yükselmelerde (hipertansif kriz ) ensede zonklayıcı bir baş ağrısı yapabilir. Bu acil bir durumun işareti olabilir.
  • Beyin Damar Hastalıkları:
    • Anevrizma: Beyin damar duvarında balonlaşma. Yırtıldığında ani, "hayatımda hissettiğim en şiddetli baş ağrısı" olarak tarif edilen bir ağrıya neden olur.
    • Beyin Kanaması: Enseden başlayan şiddetli, ani baş ağrısı, bulantı, kusma, bilinç değişiklikleri ile kendini gösterebilir.
    • Arteriyel Diseksiyon: Özellikle boyun arterlerinin iç tabakasında yırtılma. Ensede ve başın arkasında ani, keskin bir ağrı ile ortaya çıkar ve inme riski taşır.
  • Beyin Tümörleri: Nadir bir nedendir. Tümörün basısı veya kafa içi basıncını artırması sonucu özellikle sabahları daha şiddetli olan, öksürükle artan baş ağrısı yapabilir. Bulantı, kusma, nöbet, güçsüzlük gibi başka nörolojik belirtiler eşlik eder.
  • Menenjit: Beyin ve omurilik zarlarının iltihabı. Ensede sertleşme (ense sertliği), şiddetli baş ağrısı, yüksek ateş, bulantı/kusma, ışığa hassasiyet ile karakterizedir. Acil tıbbi müdahale gerektirir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Ense üstü baş ağrısı çoğunlukla ciddi olmayan nedenlerden kaynaklansa da, aşağıdaki "kırmızı bayrak" belirtilerden herhangi biri varsa vakit kaybetmeden bir doktora (Nöroloji veya Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı) başvurmak çok önemlidir:
  • Ani, çok şiddetli, "patlayıcı" tarzda başlayan ağrı
  • Ateş, ense sertliği, bilinç bulanıklığı, nöbet geçirme
  • Görme bozukluğu, konuşma güçlüğü, kol/bacakta güçsüzlük, denge kaybı
  • Travma sonrası (düşme, kaza) ortaya çıkan ağrı
  • 50 yaş üstünde yeni başlayan baş ağrısı
  • Ağrının giderek şiddetlenmesi ve sıklaşması
  • Kanser veya bağışıklık sistemi baskılanmışlık öyküsü varlığı

Sonuç Olarak:


Ense üstü baş ağrısı nedenleri basit bir kas spazmından hayatı tehdit eden durumlara kadar uzanır. Ağrının süresi, şiddeti ve eşlik eden diğer semptomlar tanıda yol göstericidir. Hafif ve ara sıra olan ağrılarda duruş düzeltme, stresten kaçınma, masaj ve dinlenme işe yarayabilir. Ancak şiddetli, inatçı veya "kırmızı bayrak" belirtileri gösteren ağrılarda mutlaka profesyonel tıbbi yardım alınmalıdır. Doğru tanı için doktorunuz fizik muayene yapacak ve gerekli görürse görüntüleme (MR, BT) veya diğer tetkikleri isteyecektir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
İlk soruyu siz sormak istermisiniz?
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;