Araknoid kist baş ağrısına neden olur mu?

Araknoid kistler, genellikle belirti vermeyen iyi huylu oluşumlar olmakla birlikte, büyüklük ve konumlarına bağlı olarak baş ağrısı gibi şikayetlere yol açabilir. Bu baş ağrıları, kistin yarattığı basınçtan veya beyin omurilik sıvısı dolaşımındaki bir engelden kaynaklanabilir. Tanı için manyetik rezonans görüntüleme kullanılır; tedavi ise sadece semptomatik vakalarda cerrahi seçenekleri içerebilir.

12 Aralık 2025

Araknoid Kistler ve Baş Ağrısı İlişkisi


Araknoid kistler, beyin ve omurilik çevresindeki koruyucu zarlardan biri olan araknoid zarın iki katmanı arasında beyin omurilik sıvısı (BOS) benzeri bir sıvının birikmesiyle oluşan, genellikle iyi huylu (kanserli olmayan), doğuştan gelen kese benzeri yapılardır. Çoğu zaman rastlantısal olarak tespit edilir ve sıklıkla belirti vermezler. Ancak, bazı durumlarda baş ağrısı da dahil olmak üzere çeşitli semptomlara neden olabilirler.

Araknoid Kistler Baş Ağrısına Neden Olur mu?

Evet, araknoid kistler baş ağrısına neden olabilir. Ancak bu, kistin büyüklüğüne, yerine ve beyin üzerinde yarattığı basınç veya etkiye bağlıdır. Baş ağrısı, semptomatik (belirti veren) araknoid kistlerin en yaygın şikayetlerinden biridir.

Baş Ağrısı Nasıl Oluşur?


Araknoid kistlerin neden olduğu baş ağrıları genellikle şu mekanizmalarla ilişkilendirilir:
  • Kitle Etkisi ve Basınç: Büyük veya stratejik bir konumdaki kist, beyin dokusuna, kan damarlarına veya beyin zarlarına baskı yapabilir. Bu basınç, ağrıya duyarlı yapıları uyararak genellikle sabit, donuk ve devamlı bir baş ağrısına yol açabilir. Ağrı sıklıkla kistin bulunduğu tarafta daha belirgindir.
  • Beyin Omurilik Sıvısı (BOS) Dolaşımının Engellenmesi: Özellikle beynin BOS dolaşım yollarına yakın kistler (örneğin, üçüncü ventrikül veya sella tursika yakınında), sıvı akışını kısmen engelleyerek kafa içi basıncında artışa (kafa içi hipertansiyon) neden olabilir. Bu durumda ortaya çıkan baş ağrısı genellikle şiddetli, zonklayıcı, sabahları daha kötü olan ve öksürme, ıkınma gibi aktivitelerle artan bir karakterdedir. Bulantı, kusma ve görme bozuklukları eşlik edebilir.
  • Hidrosefali (Beyinde Su Toplaması): BOS akışını ciddi şekilde bloke eden kistler, hidrosefaliye yol açabilir. Bu da şiddetli kafa içi basınç artışı ve buna bağlı baş ağrısı yapar.
  • Blebbing veya Rüptür (Patlama): Nadiren, kistin duvarından bir baloncuğun (bleb) çıkması veya kistin yırtılması ani bir baş ağrısı atağına neden olabilir. Bu, ani başlangıçlı, şiddetli bir ağrı şeklinde ortaya çıkabilir.
  • Gerilim veya Migren Benzeri Ağrılar: Bazen kistin varlığı ile doğrudan mekanik bir ilişki kurulamayan, ancak hastanın yaşadığı endişe veya stresle tetiklenen gerilim tipi baş ağrıları da görülebilir.

Hangi Durumlarda Şüphelenilmelidir?


Aşağıdaki özelliklere sahip baş ağrılarında araknoid kist veya başka bir yapısal neden akla gelmelidir:
  • Yeni başlayan, sürekli veya ilerleyici özellikteki baş ağrıları
  • Sabahları şiddetli olan ve uykudan uyandıran ağrılar
  • Öksürme, hapşırma veya ıkınma ile artan ağrılar
  • Bulantı, kusma, çift görme veya bulanık görme gibi nörolojik semptomlarla birlikte olan ağrılar
  • Nöbet (epilepsi), denge bozukluğu, kol/bacakta güçsüzlük gibi diğer belirtilerin eşlik etmesi

Tanı ve Tedavi

Tanı: Baş ağrısının nedeninin araştırılmasında manyetik rezonans görüntüleme (MRG) en detaylı bilgiyi verir. Bilgisayarlı tomografi (BT) de kistin varlığını gösterebilir. Bu görüntüleme yöntemleri kistin tam yerini, büyüklüğünü ve çevre yapılara etkisini net olarak ortaya koyar.

Tedavi: Her araknoid kist tedavi gerektirmez.
  • Gözlem: Küçük, belirti vermeyen ve büyüme eğilimi göstermeyen kistler genellikle düzenli aralıklarla MRG ile takip edilir. Baş ağrısı kistle ilişkili değilse (örneğin migren, gerilim tipi), baş ağrısı için uygun medikal tedaviler verilir.
  • Cerrahi Tedavi: Eğer baş ağrısı kistin yarattığı basınç veya BOS dolaşım bozukluğu ile doğrudan ilişkiliyse ve hastanın hayat kalitesini ciddi şekilde etkiliyorsa cerrahi seçenekler düşünülür. Cerrahi yöntemler arasında; kistin boşaltılması (kistosisterostomi), kistin çıkarılması veya kist ile karın boşluğu arasında şant yerleştirilmesi (kistoperitoneal şant) sayılabilir. Cerrahinin amacı, basıncı azaltmak ve BOS dolaşımını normale döndürmektir. Cerrahi sonrası baş ağrılarında genellikle belirgin düzelme görülür.

Önemli Uyarı:

Baş ağrısı toplumda çok yaygın bir şikayettir ve çoğu zaman migren, gerilim tipi baş ağrısı gibi birincil nedenlere bağlıdır. Araknoid kistler nispeten nadir bir nedendir. Ancak, özellikle yukarıda belirtilen "uyarıcı" özelliklere sahip, yeni veya değişen paternde bir baş ağrınız varsa, mutlaka bir nöroloji uzmanına başvurmalısınız. Doktorunuz, detaylı öykünüzü aldıktan ve nörolojik muayenenizi yaptıktan sonra gerekli görüntüleme yöntemlerine karar verecektir.

Sonuç olarak, araknoid kistler baş ağrısına neden olabilir, ancak bu her kist için geçerli değildir. Baş ağrısının kistle ilişkisinin doğru değerlendirilmesi ve uygun tedavi planının yapılması için nörolojik muayene ve görüntüleme şarttır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
İlk soruyu siz sormak istermisiniz?
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;