Adet Döneminde Baş Ağrısı ve Mide Bulantısının Nedenleri
Adet döneminde baş ağrısı (genellikle migren tipi) ve mide bulantısı yaşanması oldukça yaygındır. Bu semptomlar, adet öncesi sendromunun (PMS) veya adetle doğrudan bağlantılı bir migren türünün (menstrüel migren) parçası olabilir. Temel neden, adet döngüsü sırasında meydana gelen hormonal dalgalanmalardır.
1. Hormonal Değişimler (Ana Neden)
- Östrojen ve Progesteron Seviyelerindeki Düşüş: Adet döneminin hemen öncesinde ve başlangıcında, östrojen ve progesteron hormonlarının seviyeleri hızla düşer. Özellikle östrojen seviyesindeki bu ani azalma, beyin kimyasallarını ve kan damarlarını etkileyerek şiddetli baş ağrılarına ve migren ataklarına yol açabilir.
- Serotonin Seviyelerindeki Değişiklik: Östrojen seviyesinin düşmesi, beyinde ağrıyı düzenleyen ve ruh halini etkileyen önemli bir nörotransmitter olan serotonin seviyelerinde de geçici bir düşüşe neden olur. Serotonindeki bu düşüş, migren ağrılarını tetikleyebilir ve mide bulantısı hissine katkıda bulunabilir.
2. Prostaglandinlerin Rolü
- Rahim kasılmalarını sağlamak için salgılanan prostaglandin adı verilen kimyasallar, adet döneminde kanda yüksek seviyelere ulaşabilir. Bu kimyasallar sadece rahimde değil, tüm vücutta etki göstererek iltihabi bir süreci tetikleyebilir.
- Yüksek prostaglandin seviyeleri; baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, ishal ve karın krampları gibi semptomlara neden olabilir. Mide bulantısının önemli bir nedeni budur.
3. Menstrüel Migren
- Adet dönemiyle bağlantılı, genellikle adetten 2 gün önce başlayıp adetin ilk 3 gününe kadar devam edebilen özel bir migren türüdür.
- Hormonal değişikliklerden kaynaklanır ve sıklıkla zonklayıcı, şiddetli baş ağrısına ışığa/sese hassasiyet ve özellikle mide bulantısı/kusma eşlik eder.
4. Diğer Katkıda Bulunan Faktörler
- Dehidrasyon (Vücudun Susuz Kalması): Bazı kadınlar adet döneminde daha fazla sıvı kaybeder veya yeterince su içmez. Hafif dehidrasyon bile baş ağrısını ve halsizliği artırabilir.
- Stres: Adet dönemi öncesi ve sırasında yaşanan stres, gerginlik tipi baş ağrılarını tetikleyebilir veya migren ataklarını şiddetlendirebilir.
- Uyku Düzenindeki Değişiklikler ve Yorgunluk: Hormonal değişimler uyku kalitesini etkileyebilir. Uykusuzluk veya aşırı yorgunluk baş ağrısı için yaygın tetikleyicilerdir.
- Demir Eksikliği (Anemi): Ağır adet kanamaları demir kaybına neden olabilir. Demir eksikliği anemisi, yorgunluk, baş dönmesi ve baş ağrısı yapabilir.
- Beslenme Alışkanlıkları: Adet öncesi dönemde tatlı veya tuzlu gıdalara aşırı istek olabilir. Öğün atlamak, aşırı kafein tüketmek veya bazı gıdalar (eski peynir, işlenmiş etler, çikolata) hassasiyeti olan kişilerde baş ağrısını tetikleyebilir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Ağrılar normal hayatınızı sürdürmenizi engelleyecek kadar şiddetliyse,
- Reçetesiz ağrı kesicilerle geçmiyorsa,
- Mide bulantısı nedeniyle yeterince sıvı ve gıda alamıyorsanız,
- Ağrılarınızın paterni değiştiyse veya aniden çok şiddetlendiyse,
- Baş ağrısına ateş, boyun tutulması, şiddetli kusma, konuşma güçlüğü veya bilinç bulanıklığı gibi başka ciddi semptomlar eşlik ediyorsa mutlaka bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına veya nöroloji uzmanına başvurmalısınız.
Özetle
Adet dönemindeki baş ağrısı ve mide bulantısının ardında çoğunlukla östrojen seviyesindeki ani düşüş ve prostaglandin salınımı gibi hormonal-nörokimyasal değişiklikler yatar. Bu durum, özellikle migrene yatkınlığı olan kadınlarda daha belirgin görülür. Semptomları hafifletmek için düzenli uyku, stres yönetimi, yeterli sıvı alımı, dengeli beslenme ve doktor önerisiyle ilaç kullanımı gibi yöntemler faydalı olabilir.
|